માલકાંગણી એક એવી ઔષધિ છે જેના બીજ, ફળ, મૂળ, પાન વગેરેનો ઉપયોગ ઔષધિ તરીકે કરવામાં આવે છે. માલકાંગણીના સેવનથી સ્વાસ્થ્યને ઘણા ફાયદા થાય છે. માલકાંગણીનું સેવન કરવાથી ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ પણ દૂર થાય છે. માલકાંગણીમાં સોડિયમ, મેગ્નેશિયમ, એલ્યુમિનિયમ, પોટેશિયમ, કેલ્શિયમ, મેંગેનીઝ, આયર્ન, કોપર, કોપર જેવા તત્વો હોય છે, જે સ્વાસ્થ્યની દ્રષ્ટિએ ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. પરંતુ મલકંગાણીનું વધુ પડતું સેવન ન કરવું જોઈએ, કારણ કે વધુ પડતું સેવન સ્વાસ્થ્યને નુકસાન પહોંચાડે છે.
માલકાંગણી ના ફાયદા:
સાંધાનો દુખાવો અને સોજાને કારણે ઉઠવા બેસવામાં મુશ્કેલી પડે છે, પરંતુ સેવનથી સાંધાના દુખાવામાંથી રાહત મેળવી શકાય છે. કારણ કે મલકંગાણીના અર્કમાં બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો હોય છે, જે બળતરા અને પીડાને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
માલકાંગણી લકવો, સંધિવા, વાના રોગ, બેરી-બારી, ઉધરસ, દમની બિમારી, મૂત્ર રોગ, અપચો, ખજવાળ, હરસમસા, નપુંસકતા, ખરજવું, વ્રણ, સફેદ ડાઘા, સોજા, યાદશક્તિ ઓછી હોવી આ બધી જ તકલીફોમાં ગુણકારી છે. માલકાંગની અફીણ ખાવાની આદતને છોડાવવાની એક ઉત્તમ દવા છે.
પ્રથમ દિવસે માલકાંગણીનું એક બી, બીજા દિવસે 2 બીજ ત્રીજા દિવસે 3 બીજ આ રીતે 21 દિવસ સુધી બીજ વધારતા જવાનું અને પછી તે જ રીતે ઘટાડતા જવાનું. તેના બીજને ગળી જઈ તેના પર દૂધ પી જવાથી મગજની નબળાઈ દૂર થઈ જાય છે. લગભગ 3 ગ્રામ માલકાંગનીના ચૂરણને સવારે અને સાંજે દૂધની સાથે ખાવાથી યાદશક્તિ વધે છે.
ઇન્ફેક્શનથી બચવા માટે મલકાંગનીનો ઉપયોગ ફાયદાકારક સાબિત થઇ શકે છે. કારણ કે મલકાંગનીમાં એન્ટી-બેક્ટેરિયલ અને એન્ટી-વાયરલ ગુણધર્મો છે, જે તમને કોઈપણ પ્રકારના ચેપથી બચાવે છે.
માલકાંગણીનું નુકસાન:
ગર્ભવતી મહિલાઓએ માલકાંગણીનું સેવન ન કરવું જોઈએ. કારણ કે તેનાથી કસુવાવડનો ખતરો વધી જાય છે. મલકાંગનીના વધુ પડતા સેવનથી ઉલ્ટી થઈ શકે છે.