કસુરી મેથી સ્વાદમાં થોડી કડવી હોવા છતાં, કસુરી મેથીનો ઉપયોગ ખોરાકનો સ્વાદ વધારે છે. મેથીના પાન સુકાવીને કસુરી મેથી બનાવવામાં આવે છે. તેના પાન અને બીજ ગરમ મસાલા તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. સ્વાદની સાથે, તેમાં ઘણા ઔષધીય ગુણ પણ છે.
તેમાં જોવા મળતા ઔષધીય ગુણધર્મો પાચન અને ડાયાબિટીસને લગતી સમસ્યાનો ઈલાજ કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, કસુરી મેથીનું સેવન સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીઓ માટે ફાયદાકારક છે. આ સ્તનમાં દૂધની રચના સારી રીતે કરી શકે છે. તેનો ઉપયોગ ઘાને ઝડપથી મટાડવા માટે પણ કરી શકાય છે .
સવારે ખાલી પેટ પર કસુરી મેથીનું સેવન કરવાથી વજન ઘટાડવાની સમસ્યામાં ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. તેમાં રહેલા ફાઈબર ઝડપથી પચતું નથી અને ભૂખ ઓછી કરે છે. આનાથી તમને ઓછું ખોરાક લેવાનું કારણ બને છે, જે વજન ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે એનિમિયા ઘણીવાર સ્ત્રીઓમાં જોવા મળે છે. યોગ્ય આહારની મદદથી ઘરે આ સમસ્યા સરળતાથી ઉકેલી શકાય છે.
ભોજનના ભાગ રૂપે કસૂરી મેથી નું સેવન કરો, મેથીનો ગ્રીન્સ ખાવાથી એનિમિયા રોગમાં રાહત મળે છે. લોહી ની કમી થવા પર પોતાની ડાયેટ માં કસૂરી મેથી ને સામેલ કરી લો કસૂરી મેથીની અંદર હાજર તત્વ શરીર માં લોહી ની માત્રા ને વધારવામાં મદદગાર સાબિત થાય છે અને જેના ચાલતા દરરોજ થોડીક કસૂરી મેથી ખાવાથી લોહી ની કમી દૂર થઇ જાય છે.
જે માતાની ડિલિવરી પછી દૂધમાં અભાવ જોવા મળે છે તેમના માટે કસુરી મેથીની ચા એક ફાયદાકારક સારવાર છે. કસૂરી મેથીમાં ગેલેક્ટાગોગ નામનું ઘટક જોવા મળે છે, જે માતાના સ્તનમાં દૂધ વધારવામાં મદદ કરી શકે છે. મેથીનો ઉપયોગ કોલેસ્ટરોલની સમસ્યામાં પણ અસરકારક સાબિત થાય છે.
તેના અર્કમાં મળતા ફ્લેવોનોઇડ્સમાં હાયપોક્લેસ્ટરોલેમિક અસરો અને એન્ટીઓકિસડન્ટ ગુણધર્મો હોય છે, જે એચડીએલ એટલે કે સારા કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર વધારવામાં મદદ કરે છે. કસૂરી મેથીને લીવર માટે ઘણું લાભદાયક માનવામાં આવે છે તેને ખાવાથી લીવર બરાબર રીતે કાર્ય કરે છે અને લીવર થી જોડાયેલ કોઈ પણ પ્રકારની બીમારી માણસ ને નથી થઇ શકતી.
વાળ માટે પણ કસૂરી મેથી ને લાભદાયક માનવામાં આવે છે અને તેને ખાવાથી વાળ ને મજબુતી મળે છે કસૂરી મેથી ની અંદર આયર્ન અને કાર્બોહાઈડ્રેટ હોય છે જે વાળ ને મજબુતી આપવાનું કામ કરે છે કસૂરી મેથીના પાણીથી વાળને ધોવાથી માથાની ત્વચા પર થવા વાળી ખંજવાળ અને ડેન્ડ્રફ થી પણ આરામ મળી જાય છે.
જો તમે પેટના રોગોથી બચવા માંગતા હો તો તેને તમારા ભોજનનો ભાગ બનાવો આની સાથે તે હાર્ટ ગેસ્ટ્રિક અને આંતરડાની સમસ્યા પણ મટાડે છે. કસૂરી મેથી ને આયુર્વેદ માં ઘણું લાભકારી માનવામાં આવે છે અને તેનો પ્રયોગ ઘણા પ્રકારની આયુર્વેદિક દવા બનાવવામાં કરવામાં આવે છે.
કસૂરી મેથી ની અંદર કેલ્શિયમ આયર્ન અને ઘણા પ્રકારના વિટામીન હોય છે જે શરીર ની રક્ષા ઘણા પ્રકારના રોગો થી કરે છે અને ઘણા રોગો થી છુટકારો અપાવવામાં મદદગાર થાય છે. કસૂરી મેથીની ચામાં ઘણાં ઔષધીય ગુણ હોય છે, જે શરીરમાં સંગ્રહિત હાનિકારક એસિડમાંથી બહાર કરીને છાતીમાં બળતરા દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
આ ઉપરાંત તેમાં પોટેશિયમ હોય છે, જે હાઈ બ્લડને કંટ્રોલ કરે છે અને હૃદયને સ્વસ્થ રાખે છે. તેના સેવનથી લોહીમાં હાજર હાનિકારક કોલેસ્ટ્રોલ ઓછું થાય છે, જેનાથી રક્તવાહિનીની સમસ્યાઓ દૂર થાય છે. તેમાં ગેલેક્ટોમાનન (દ્રાવ્ય ફાઇબર) નામનો ઘટક પણ છે, જે હાર્ટ એટેકનું જોખમ ઘટાડે છે.
જો તમને ઝાડા, નબળા પાચન અથવા કબજિયાત જેવી આંતરડાની સમસ્યા હોય તો મેથીનું સેવન તમારા માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. તેમાં રહેલું ફાઇબર માત્ર પાચનશક્તિને જ નહિ પણ પેટને પણ શુદ્ધ કરે છે અને કબજિયાતથી રાહત આપે છે. આ ઉપરાંત, સંતુલિત માત્રામાં કસૂરી મેથીના સેવનથી ગેસ્ટ્રોઇંટેસ્ટીનલ પ્રક્રિયામાં સુધારો થાય છે, ખોરાક ને પચવામાં સરળ બનાવે છે
સ્વાસ્થ્ય તેમજ ત્વચા માટે કસુરી મેથીના ફાયદા ઘણા છે . જ્યારે કસૂરી મેથીને ત્વચા પર હળવા મસાજની મદદથી લગાવવામાં આવે છે, ત્યારે ત્વચામાં મૃત કોષોની જગ્યાએ નવા કોષો આવે છે. આ ત્વચાને તાજી અને ચમકદાર બનાવે છે. આ ઉપરાંત દાગ અને બ્લેકહેડ્સ પણ ઘટે છે. હળદરમાં ભેળવીને કસુરી મેથીના ગુણધર્મ પણ મેળવી શકો છો. આ બંનેનું મિશ્રણ ત્વચા પર લગાવવાથી ત્વચામાંથી તેલ દૂર થાય છે.