ભારતમાં વિવિધ પ્રકારના ફળો જોવા મળે છે. કંઈક પરિચિત, તો કંઈક અપરિચિત, આવું જ એક અજાણ્યું ફળ છે “કોકમ”. કોકમ ઔષધીય ફળ માનવામાં આવે છે. તે સફરજન જેવું લાગે છે. આ ફળનો ઉપયોગ વર્ષોથી મસાલા તરીકે કરવામાં આવે છે. કોકમનું સેવન કરવાથી સ્વાસ્થ્યને ઘણા ફાયદા થઈ શકે છે.
કોકમ ફળ સ્વસ્થ રહેવામાં જ મદદ કરે છે, સાથે સાથે આરોગ્યની વિવિધ સમસ્યાઓમાંથી બહાર નીકળવામાં પણ મદદ કરી શકે છે. આ લેખમાં, અમે કોકમ ખાવાના ફાયદાઓ વિશે વિગતવાર સમજાવીશું. કોકમ એસિડિટીને ઘટાડી શકે છે અને તે શરીરને હાઇડ્રેટેડ રાખે છે. જો કે, આ બધી સમસ્યાઓમાં કોકમ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે. ગેસની સમસ્યાને દૂર કરવા માટે, કોકમનો ઉપયોગ તબીબી સલાહ પર કરી શકાય છે.
અતિસાર એ એક સ્થિતિ છે જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ દિવસમાં માં 3-4 વખત પાતળા સ્ટૂલ લેવાનું શરૂ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, કોકમ ફળ થોડી રાહત આપી શકે છે. ખરેખર, કોકમ ફળમાં ઝાડા-વિરોધી ગુણધર્મો છે, જેના કારણે તે ઝાડા ની સારવારમાં મદદ કરી શકે છે. આ પરિસ્થિતિમાં ઝાડાથી પીડિત વ્યક્તિને કોકમનો રસ આપી શકાય છે.
એન્ટી ફંગલ અને એન્ટી ઓક્સિડેન્ટ તરીકે પણ કોકમ ફળ ખાઈ શકાય છે. કોકમ ફળમાં એન્ટી-ફંગલ અને એન્ટી ઓક્સિડેન્ટ ગુણ રહેલા છે. ઉંદર પર કરવામાં આવેલા એક અધ્યયનમાં જાણવા મળ્યું છે કે કોકમ ફળમાં રહેલા એન્ટી ફંગલ પ્રોપર્ટી અલ્સરની અસર ને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
કોકમ ફળનો ઉપયોગ એન્ટી ઓક્સિડેન્ટ તરીકે પણ થઈ શકે છે. ખરેખર, કોકમમાં એન્થોસીયાન્સ નામના ફાયટોન્યુટ્રિએન્ટ્સ હોય છે, જેમાં સક્રિય એન્ટિ-ઓક્સિડેન્ટ ગુણ હોય છે. તેના એન્ટી ઓક્સિડેન્ટ ગુણધર્મ ત્વચાને ફ્રી-રેડિકલ નુકસાનથી સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે. તેથી, તબીબી સલાહ મુજબ આ ફળ સવારે ખાઈ શકાય છે.
ગાંઠ સામે રક્ષણ આપવા માટે, કોકમનો વપરાશ પણ તેના ગુણધર્મોને સક્રિય રીતે બનાવી શકે છે. ખરેખર, કોકમ ફળમાં એન્ટિ-ટ્યુમર પ્રવૃત્તિ છે, જે ગાંઠો થવાનું જોખમ ઘટાડવામાં ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, ઉંદરો પરના પરીક્ષણોમાં જાણવા મળ્યું છે કે તેના સેવનથી ત્વચા પર બનેલા ગાંઠોને મટાડવામાં મદદ મળી શકે છે.
કોકમ ફળ હૃદયની બીમારીઓથી બચાવવા માટે પણ કામ કરી શકે છે. વૈજ્ઞાનિક સંશોધન મુજબ, કોકમ ફળમાં બી-કોમ્પ્લેક્સ વિટામિન, પોટેશિયમ, મેંગેનીઝ અને મેગ્નેશિયમ જેવા પોષક તત્વો હોય છે. આ તમામ ગુણધર્મો હાર્ટ રેટ અને બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે. સ્ટ્રોક અને હ્રદય રોગના જોખમને ઘટાડવામાં કોકમ ફાયદાકારક અસરો પણ બતાવી શકે છે.
મોટાભાગના લોકો પેટના ગેસથી પરેશાન હોય છે, પરંતુ કોકમ આવા લોકોની અગવડતાને દૂર કરી શકે છે. કોકમનો વપરાશ વાત, કબજિયાત અને અપચો, વગેરે સમસ્યાનો ઇલાજ કરી શકે છે. વધુમાં, કોકમ કૂલીંગ અસર આપે છે, કોકમનો વપરાશ ઉનાળામાં લાભદાયી સાબિત થાય છે. આ ઉપરાંત, તેમાં કાર્ડિયોપ્રોટેક્ટીવ ગુણધર્મો (કાર્ડિયોપ્રોટેક્ટીવ – હૃદય સ્વાસ્થ્ય માટે રક્ષણાત્મક ગુણધર્મો) હોવાનું પણ જાણવા મળે છે.
યકૃતના સારા સ્વાસ્થ્ય માટે કોકમ ફળ ખાવાનું પણ ફાયદાકારક હોય શકે છે. કોકમ ફળમાં ગારસિનોલ જેવા વિવિધ બાયોએક્ટિવ સંયોજનો રહેલા છે, જે એન્ટીઓકિસડન્ટ, એન્ટિ-બેક્ટેરિયલ અને એન્ટિફંગલ ગુણધર્મો જેવા કામ કરી શકે છે. આ ગુણધર્મો યકૃતને સ્વસ્થ રાખવામાં અને કેન્સર સામે રક્ષણ આપવામાં મદદ કરી શકે છે.
કોકમ ખાવાના ફાયદાઓમાં હેમોરહોઇડ્સનું જોખમ ઘટાડવાનું શામેલ છે, કારણ કે તેમાં એન્ટી-પાઇલ્સ ગુણધર્મો છે. આ અવ્યવસ્થાથી બચવા માટે, કોકમ ના ફળો, છાલ અને કોકમના ઝાડના પાન પણ રસ તરીકે વાપરી શકાય છે. કોકમ ફળનો ઉપયોગ બળી જવા પર પણ થાય છે. દહનની સ્થિતિમાં, કોકમ ફળનો ઉપયોગ આયુર્વેદિક દવા તરીકે થઈ શકે છે. આ માટે, તમે ફળોના પલ્પને દહીં સાથે ભેળવી તેને અસરગ્રસ્ત વિસ્તારમાં લાગુ કરી શકો છો.
કોકમના ફાયદા ત્વચાની બળતરાની સારવાર માટે પણ જોઇ શકાય છે. કોકમ ફળનો ઉપયોગ કરવાથી સૂર્ય અને અન્ય કારણોને લીધે ત્વચાની બળતરા થતી હોય તો તે ઓછી થાય છે અને ત્વચાને થતાં નુકસાનને અટકાવવામાં મદદ મળે છે. કોકમ નો ઉપયોગ કોસ્મેટિક ઉદ્યોગમાં પણ થાય છે, કોકમ નો ઉપયોગ ફૂટ ક્રીમમાં થાય છે.