આ રોગમાં ગળાની ગ્રંથીઓ મોટી હોય છે અને પાકે છે અને મહિનાઓ સુધી વધે જ છે. ઘણીવાર ઘણી ગ્રંથીઓ એક સાથે વધે છે. તેથી ગાલમાં સોજો આવી જાય છે અને તેનાથી ખાવામાં, બોલવામાં ખૂબ જ તકલીફ ઉત્પન થાય છે. અન્ય લોકો થી દૂર રહી ને અન્ય લોકોમાં આ રોગ ફેલાવવાથી અટકાવવો જોઈએ.
ચહેરાની બંને બાજુ પીડાદાયક અને સોજો, લાળ ગ્રંથીઓ, માથાનો દુખાવો, શરીરનો દુખાવો, થાક અને નબળાઇ, ખોરાક ગળવામાં અથવા ચાવવા દરમિયાન દુખાવો થવો, ખાવામાં અરુચિ વગેરે આ રોગ ના લક્ષણો છે. આ ઉપરાંત તાવ, સ્નાયુમાં દુખાવો, થાક વગેરે પણ આ રોગ ના લક્ષણો છે. ચાલો જાણીએ કે ગાલપચોળિયાં થી કેવી રીતે રાહત મેળવવી.
40 ગ્રામ કાચનારની છાલનો ઉકાળો અને તેને વાસણમાં 40 ગ્રામ પાણી નાખીને સારી રીતે ઉકાળો અને જ્યારે 50 ગ્રામ પાણી બાકી રહે છે, ત્યારબાદ તેને ગાળી લો અને તેને સુકાવો. તેમાં 3 થી 5 ગ્રામ સુકા આદુનો પાઉડર અને 10 ગ્રામ મધ મિક્સ કરીને દર 4 દિવસમાં 1 દિવસ ગાલપચોળિયાં ના દર્દીને આપવાથી ફાયદો થાય છે.
દિવસમાં બે વખત મધ સાથે 4 થી 10 ગ્રામ ચોપ ચીનીનું ચૂર્ણ ચાટવાથી ગાલપચોળિયાં માં સંપૂર્ણ ફાયદો મળે છે. ધાતુરા બીજ, અફીણ અને કાળુ જીરુંને સાથે પીસી લો અને તેને પાણીમાં ગરમ કરો અને ગાલ પર જાડો-જાડો લેપ લગાવો આનાથી પીડામાં રાહત મળે છે અને ગાંઠ પણ થોડા દિવસમાં બેસી જાય છે અને આરામ મળે છે.
જવના લોટ અને ફટકડી ને ઓલિવ તેલમાં મિક્સ કરીને ગાલપચોળિયાં પર લગાવો. આ સમસ્યા દરમિયાન દર્દીએ 2 દિવસ ઉપવાસ રાખવા જોઈએ અને ઉપવાસ દરમિયાન માત્ર ફળોનો રસ જ પીવો જોઈએ અને પેટ સાફ રાખવા માટે એનિમા લેવી જોઈએ. લીમડાની છાલ સાથે લીમડાના પાન ભેળવીને ક્વાથ બનાવી ઉકાળી તે પીવાથી ગાલપચોળિયાં માં ફાયદો મળે છે.
બાવળની સુકી છાલનો બારીક પાવડર બનાવીને ગાલપચોળિયાં માં લગાવવાથી ફાયદો થાય છે. 10 દિવસ માટે ગુગળ ના નરમ અને નરમ પાન ગરમ કરો. તેને ગળા પર બંધવાથી આ સમસ્યા દૂર થાય છે. 3 ગ્રામ સુકા આદુ, 10 ગ્રામ કળથીના બીજ લો. બંનેને ગૌમૂત્રમાં પકાવો અને ઠંડુ કરો, આનો લેપ ગાલ પર કરવાથી ગાળપચોળિયામાં લાભ મળે છે.
નાગર વેલના નરમ પાનને પીસીને તેમાં થોડું શુદ્ધ ઘી મિક્સ કરો અને તેને ગરમ કરો અને પોટલી જેવુ બનાવો, તેને ગાલ પરની ગ્રંથીઓ પર રાખવાથી ફાયદો થાય છે. દરરોજ નાગફળી ના 2-4 ફળો દર્દી ને ખવડાવવાથી અથવા આ ફળને પીસીને ગાલની ગ્રંથીઓ પર લગાવવાથી ગાળપચોળિયામાં ફાયદો મળે છે. મૂળાના દાણાને બકરીના દૂધ સાથે પીસવાથી અને તેને લગાવવાથી ગાળપચોળિયામાં થોડા દિવસોમાં રાહત મળે છે.
કેસરના 15 ગ્રામ પાંદડા અને કાળા મરીના 4 દાણા લઈ તેને બંનેને પીસીને લેપ કરવાથી ગલપચોળિયામાં આરામ મળે છે. ગાલપચોળિયાં ચેપી રોગ માનવામાં આવે છે. તે આ રીતોથી લોકોમાં ફેલાય છે: શ્વસન સ્રાવ, ખાંસી, છીંક આવે છે, એક બીજાના ખાવાના વાસણો અથવા કપ વાપરવા વગેરે કરણે આ રોગ બીજામાં ફેલાય છે અને તેને પણ આ સમસ્યા ઉત્પન થાય છે.
ગાલપચોળિયાં માં પ્રવાહીનું સેવન વધારવું જોઈએ લક્ષણો ઘટાડવા માટે ખોરાક કરતાં પ્રવાહીનું સેવન વધારવું જોઈએ. અને ખાટા ખાદ્ય પદાર્થોને ટાળવા જોઈએ. લાળ ઉત્પાદનના ઉત્તેજનાને ઘટાડવા માટે ગરમ અથવા ઠંડા પાણીનો શેક કરવો જોઈએ. ગાળપચોળિયામાં કાળી માટી નો લેપ પણ અસરકારક સાબિત થાય છે.