એપેન્ડિક્સ એ આંતરડાનો નાનો ભાગ હોય છે. આંતરડાના આ નાના ભાગ, એટલે કે એપેન્ડિક્સને હિન્દીમાં આંત્રપૂછ પણ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે આપણા એપેન્ડિક્સમાં બળતરા થાય છે, ત્યારે તેને એપેન્ડિસાઈટિસ કહેવામાં આવે છે. એપેન્ડિક્સ એ એક ખતરનાક રોગ છે.
આપણા પેટમાં ઘણા પ્રકારના અવયવો હોય છે, અને આ અવયવોમાં પેટમાં દુખાવો, તાવ, ઉલટી, કબજિયાત અને એસિડિટી જેવા રોગોના સમાન લક્ષણો હોય છે. એપેન્ડિક્સ પેટના સીધા ભાગની નીચે હોય છે. એપેન્ડિક્સનો એક ભાગ ખુલ્લો હોય છે અને બીજો ભાગ સંપૂર્ણપણે બંધ હોય છે. જો ખોરાકનો કોઈ કણો એપેન્ડિક્સના ખુલ્લા ભાગમાં ચાલ્યો જાય છે, તો પછી તે એપેન્ડિક્સના બીજા બંધ ભાગને કારણે બહાર નીકળી શકતો નહીં.
તેથી એપેન્ડિક્સમાં ચેપ લાગે છે. જેના કારણે એપેન્ડિક્સમાં સોજો આવી જાય છે અને પીડા શરૂ થાય છે. ધીમે ધીમે એપેન્ડિક્સનો દુખાવો વધતો જાય છે. જો પીડા તેના છેલ્લા તબક્કે પહોંચે છે, ત્યારે ડોક્ટર તેની સારવાર માટે ઑપરેશન દ્વારા પેટમાંથી એપેન્ડિક્સને દૂર કરે છે. 10 થી 30 વર્ષની ઉમરવાળાને એપેન્ડિક્સનો દુખાવો વધુ થાય છે.
એપેન્ડિક્સના લક્ષણ : એપેન્ડિક્સનું પ્રથમ લક્ષણ પેટમાં દુખાવો છે. પેટમાં દુખાવા સાથે એપેન્ડિક્સનો દુખાવો પણ શરૂ થાય છે. આ પીડા નાભિના નીચલા ભાગમાં થાય છે. જ્યારે એપેન્ડિક્સનો દુખાવો વધે છે, ત્યારે તે નીચલા પેટની જમણી બાજુથી શરૂ થાય છે.
પેટમાં એપેન્ડિક્સના ચેપને કારણે તાવ આવવા લાગે છે. સ્ત્રીઓની ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પેટના ઉપલા ભાગમાં એપેન્ડિક્સ આવે છે. જેના કારણે એપેન્ડિક્સનો દુખાવો જે પેટના નીચેના ભાગમાં થવો જોઈએ તે પેટના ઉપરના ભાગમાં થાય છે.
એપેન્ડિક્સનું બીજું લક્ષણ ઉબકા અને ઉલટી છે. એપેન્ડિક્સમાં વ્યક્તિને પેટમાં દુખાવો સાથે ઉલટી થવાનું શરૂ થાય છે. એપેન્ડિક્સમાં ભૂખ ઓછી લાગે છે. કબજિયાતની સમસ્યા અને ઝાડા પણ એપેન્ડિક્સના લક્ષણો છે. એપેન્ડિક્સના ઘરેલુ ઉપચાર : એપેન્ડિક્સમાં સોજો હોવાને કારણે એપેન્ડિક્સમાં દુખાવો થાય છે. આદુ બળતરા ઘટાડવાનું કામ કરે છે. એપેન્ડિક્સનો સોજો ઘટાડવા માટે, દિવસમાં બે થી ત્રણ વખત આદુવાળી ચા પીવો.
એલોવેરાનું સેવન શરીર માટે દરેક રીતે ફાયદાકારક હોય છે. કબજિયાત દુર કરવા અને પાચન શક્તિ વધારવા માટે રોજ એલોવેરાનું સેવન કરવું જોઈએ. એલોવેરાનો રસ બજારમાં સરળતાથી મળી રહે છે. એલોવેરાના ઉપયોગથી પેટ લગતા તમામ રોગો દૂર થાય છે.
જો તમે ઘરે એપેન્ડિક્સની સારવાર કરવા માંગતા હોવ, તો છાશનો નિયમિતપણે ઉપયોગ કરો. એક ગ્લાસ છાશમા મીઠું નાખીને પીવાથી એપેન્ડિક્સના દુખાવામા રાહત મળે છે. લસણ એ એપેન્ડિક્સ અને એપેન્ડિક્સના દુખાવાનો રામબાણ ઈલાજ છે. એપેન્ડિક્સ દર્દીઓએ દરરોજ લસણ ખાવું જોઈએ. આ ઉપરાંત, લસણની એક થી બે કળીઓ દરરોજ સવારે ખાલી પેટ ચાવવી જોઈએ.
ફુદીનાનો ઉપયોગ પાચનક્રિયાને સુધારવા અને પેટના તમામ રોગોને દૂર કરવા માટે થાય છે. ફુદીનાનો ઉપયોગ એપેન્ડિક્સની પીડાને દૂર કરવા માટે પણ થાય છે. એપેન્ડિક્સનો દુખાવો દૂર કરવા માટે ફુદીનાની ચા બનાવીને પીવો. ફુદીનાની ચા પીવાથી ચક્કર અને પેટની સમસ્યા પણ ઓછી થાય છે.
તુલસીનું સેવન એપેન્ડિક્સ દર્દીઓ માટે ખૂબ ફાયદાકારક છે. એપેન્ડિક્સ દર્દીઓએ દરરોજ તાજા તુલસીના પાનને ચાવવું અને ખાવું જોઈએ. આ એપેન્ડિક્સને આરામ આપવામાં મદદ કરે છે. એપેન્ડિક્સ દર્દીએ ખોરાક ખાધા પહેલાં ટામેટાં અને આદુ પર સિંધવ મીઠું નાખીને ખાવું જોઈએ. રોજ આમ કરવાથી એપેન્ડિક્સમાં ફાયદો થાય છે.
એપેન્ડિક્સ આંતરડાની મધ્યમાં હોય છે. એપેન્ડિક્સની સમસ્યાથી બચવા માટે સ્વસ્થ આંતરડા રાખવા પણ જરૂરી બને છે. પાલકનું સેવન આંતરડાથી સંબંધિત તમામ રોગોને દૂર કરે છે. એપેન્ડિક્સના દુખાવા વાળા ભાગ પર રાઇને પીસીને લગાવો, તે એપેન્ડિક્સના દુખાવામાં રાહત આપે છે. ધ્યાનમાં રાખો કે રાઈની પેસ્ટને એક કલાકથી વધુ સમય માટે લાગુ ન કરવી જોઈએ, નહીં તો પેટ પર ફોલ્લીઓ થશે.
મેથીના દાણા એપેન્ડિક્સની સારવારમાં ઉપયોગી બને છે. એપેન્ડિક્સનો દુખાવો અને સોજો ઓછો કરવા માટે એક કપ ચમચી મેથીના દાણા રોજ એક કપ પાણીમાં ઉકાળો અને પછી તેને ગળીને પીવો. દિવસમાં બે વખત આ રેસીપીનો ઉપયોગ કરો.
એપેન્ડિક્સનો સોજો દૂર કરવા માટે, આમલીનાં દાણા પીસીને પેસ્ટ બનાવો અને આ પેસ્ટને તમારા પેટ પર લગાવો. જો તમને પેટ ફુલવાની સમસ્યા હોય તો પણ આ પેસ્ટ અસરકારક સાબિત થાય છે. એપેન્ડિક્સનો દુખાવો શરીરની ઓછી રોગપ્રતિકારક ક્ષમતાને કારણે થાય છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે, દરરોજ મધ સાથે લીંબુનો રસ મેળવીને પીવું જોઈએ.