એક્યુપ્રેશર એ એક પ્રકારનો ઉપચાર માનવામાં આવે છે જેનો ઉપયોગ ચાઇનામાં પ્રાચીન કાળથી ઘણા રોગોની સારવાર માટે કરવામાં આવે છે. આ ઉપચાર કરવા માટે શરીરના અમુક ચોક્કસ બિંદુઓને દબાવવામાં આવે છે. આ બિંદુઓને એક્યુપોઇન્ટ્સ કહેવામાં આવે છે.
એક્યુપોઇન્ટને દબાવવું એ તણાવ હોર્મોન્સ તેમજ અન્ય આવશ્યક હોર્મોન્સને નિયંત્રિત કરી શકે છે, જે શરીરમાં થાક અને પીડાને દૂર કરવામાં અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. તો ચાલો આપણે જાણીએ એક્યુપ્રેશર થી થતાં લાભ વીશે. એક્યુપ્રેશર માટે હાથ, પગ તેમજ સાંધાનો ઉપયોગ વધારે પ્રમાણમાં કરવામાં આવે છે.
એનસીબીઆઈ વેબસાઇટ પર પ્રકાશિત એક સંશોધન મુજબ, એક્યુપ્રેશર રોગો સામે લડવાની ક્ષમતા વધારવામાં મદદ કરી શકે છે. તે રોગપ્રતિકારક શક્તિને સુધારવામાં અસરકારક સાબિત થાય છે. એક્યુપ્રેશરની અસર રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવવા માટે માનવામાં આવે છે.
એક્યુપ્રેશર દ્વારા જ્યારે ત્વચાની સપાટી પર આંગળીઓનો ઉપયોગ કરીને મુખ્ય બિંદુઓને દબાવવાથી મેરિડિયન (શરીરની અંદર વહેતી ઉર્જાની સાંકળ) અને ચક્રો (માનવ શરીરમાં શક્તિના કેન્દ્રો) દ્વારા શરીરમાં ઉર્જા ના પ્રવાહને નિયંત્રિત કરવામાં આવે છે. એક્યુપ્રેશરથી રોગપ્રતિકારક તંત્ર મજબૂત તેમજ અન્ય શારીરિક સમસ્યાઓ દૂર કરવામાં અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે.
તાણમાંથી રાહત મેળવવા માટે એક્યુપ્રેશર એ એક સરળ અને સલામત તકનીક માનવામાં આવે છે. તે ચેતા પરના દબાણ દ્વારા મગજના કાર્યને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે. તેમજ તાણ ના હોર્મોન્સને નિયંત્રિત કરવામાં સહાયક સાબિત થાય છે, માટે એક્યુપ્રેશરનો ઉપયોગ તાણ ઘટાડવા માટે થઈ શકે છે.
કિડનીની સમસ્યાઓથી પીડાતા દર્દીઓના લોહીને સાફ કરવા માટે જે પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે તેને હિમોડાયલિસિસ કહેવામાં આવે છે. સંશોધન દ્વારા જાણવા મળ્યું છે કે એક્યુપ્રેશર હિમોડાયલિસિસ ની પ્રક્રિયા દરમિયાન કિડનીના દર્દીઓમાં તાણ, અસ્વસ્થતા અને સામાન્ય માનસિક સમસ્યાઓ ને ઘટાડી શકે છે. કિડનીની સમસ્યાઓથી પીડાતા દર્દીઓ માટે એક્યુપ્રેશર સારો ઉપાય સાબિત થાય છે.
એક્યુપ્રેશર આરોગ્યની સાથે ત્વચા અને આંખ માટે પણ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે બંને આંખોની બાજુઓ પર એક એક્યુપપોઈન્ટ હોય છે, જેને ટોંગ ઝી લિયાઓ પોઇન્ટ કહે છે. આ એક્યુપોઈન્ટ પર એક્યુપ્રેશર કરવાથી આંખના રક્ત પરિભ્રમણને સુધારવામાં તેમજ ચેહરા પરની કરચલીઓ દૂર કરવામાં મદદ મળે છે.
પ્રસવ દરમિયાન થતી પીડા ઘટાડવા માટે એક્યુપ્રેશર અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. વૈજ્ઞાનિક સંશોધન દ્વારા જાણવા મળ્યું છે કે હીલથી થોડા ઇંચની ઉપર એક સ્યુનપોઇન્ટ હોય છે જેને સન્યાંજિયાઓ કહેવામાં આવે છે. આ પોઈન્ટ પર એક્યુપ્રેશરનો ઉપયોગ કરવાથી પ્રસવને કારણે થતી પીડાને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ મળી શકે છે. બાળકજન્મ દરમિયાન સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે કાળજી પૂર્વક એકયુપ્રેશર આપવુ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે.
એક્યુપ્રેશર ઘણા પ્રકારના દુખવાને ઘટાડવા માટે અસરકારક સાબિત થાય છે. તેમાંથી એક પીઠનો દુખાવો પણ છે. સંશોધન મુજબ, વેકેરિયા બીજથી કાળજીપૂર્વક એરોલિકલ પોઇન્ટ (કાનની બાહ્ય બાજુએ અગ્રણી ભાગ) પર આ બીજ થી એક્યુપોઇન્ટ કરવામાં આવ્યું હતું. પરિણામમાં એક્યુપોઇન્ટને યોગ્ય રીતે દબાવવાથી પીઠનો દુખાવો (ખાસ કરીને નીચલી પીઠમાં) દૂર થઈ શકે છે.
પગના તળિયે રહેલા એક્યુપોઈન્ટને એક્યુપ્રેશર કરવાથી પગની તમામ સમસ્યા દૂર કરી શકાય છે. એક્યુપ્રેશરના ફાયદા શારીરિક અને માનસિક બંને રીતે થઈ શકે છે. એક્યુપોઇન્ટને દબાવવાથી સ્નાયુઓમાં તણાવ પેદા થાય છે, જે રક્ત પરિભ્રમણ ને પણ સુધારે છે. અને શરીરને નીરોગી બનાવી રાખે છે.
એક્યુપ્રેશર તણાવ, તાણ, બેચેની અને ગભરાટ જેવી સમસ્યાઓથી રાહત આપે છે. એક્યુપ્રેશર ઊંઘ ની ગુણવત્તા સુધારે છે, સારી ઊંઘ મેળવવામાં મદદ કરે છે. એક્યુપ્રેશરથી સ્નાયુઓ અને હાડકાંનાં સાંધાને આરામ મળે છે, જેનાથી શરીરને હળવાશનો અનુભવ થાય છે. એક્યુપ્રેશરથી પાચન સમસ્યાઓ પણ દૂર થાય છે.
એક્યુપ્રેશર શરીરમાં એન્ડોર્ફિન્સ મુક્ત કરે છે. આ ઉપચાર બળતરા વિરોધી અસરને પ્રોત્સાહન આપે છે જે સંધિવાના દુખાવામાં મદદરૂપ સાબિત થાય છે. એક્યુપ્રેશર થેરેપી કેમોથેરાપી દ્વારા કેન્સર સાથેની સારવાર પછી તરત જ થતી ઉબકાથી પણ રક્ષણ આપે છે. એક્યુપ્રેશર થેરેપી થાક અને મૂડમાં સુધારો કરે છે.