કાંચનારનાં ફૂલ ઘણાં સુંદર હોય છે. લાલ અને પીળા ફૂલવાળા એમ બે પ્રકારના કાંચનાર હોય છે. ઔષધીય કાર્યમાં લાલ ફૂલવાળાં કાંચનારનો વિશેષ ઉપયોગ થાય છે. કાંચનારની કાચી કળીનું અથાણું કરવામાં આવે છે. કાંચનારની છાલ તંતુમાંથી દોરડું બનાવવામાં આવે છે.
શું તમે જાણો છો કે કાંચનાર એક દવા છે, અને તેમાં ઘણા ઔષધીય ગુણધર્મો છે. ઘણા રોગોની સારવારમાં કાંચનારનો ઉપયોગ કરવાથી ફાયદો થાય છે. કાંચનાર તુરું, શીતળ, કફ અને પીત્તનાશક છે. તો ચાલો હવે અમે તમને જણાવીએ કાંચનારથી થતાં અનેક ફાયદાઓ વિશે.
કાંચનારના ફૂલને ખાંડ સાથે ઘોળીને શરબત જેવું બનાવીને સવાર સાંજ પીવાથી કબજિયાત દુર થાય છે અને મળ સાફ થાય છે. કાંચનાર ના ફૂલોનું ગુલકંદ રાત્રે સુતા પહેલા ૨ ચમચી ની માંત્રમાં થોડા દિવસો સેવન કરવાથી પેટ સાફ થાય છે જેનાથી કબજિયાત દુર થાય છે. કાંચનાર ની છાલ નો ઉકાળો બનાવીને, તેમાંથી ૨૦ મિલીગ્રામ ઉકાળા માં સુંઠ ભેળવીને સવાર સાંજ પીવાથી શરીર ની ગળા ની ગાંઠ ને ઓગળી નાખે છે.
કાંચનારની છાલનું ચૂર્ણ બનાવીને 2 થી 4 ગ્રામ ની માત્રામાં ખાવાથી ત્વચાના રોગમાં લાભ થાય છે. તેનો પ્રયોગ રોજ સવારે સાંજે કરવાથી ત્વચા અને રસ ગ્રંથીઓ ની ક્રિયા સારી થઈ જાય છે. ત્વચાની સુન્નતા દૂર થાય છે. કાંચનારના મૂળનો 1-2 ગ્રામ પાવડર છાશ સાથે પીવો જોઈએ. તે બવાસીર માં ફાયદાકારક છે. લાલ કાંચનારની પેસ્ટ બનાવો. દહીં સાથે 1-2 ગ્રામ પેસ્ટ ખાવાથી બવાસીર માં ફાયદો થાય છે.
લાલ કાંચનારના 20 મિલીલીટરના ઉકાળામાં 1 ગ્રામ સૂંઠનો પાવડર મિક્સ કરો. સવાર-સાંજ તેનું સેવન કરવાથી ગળાના રોગમાં પણ રાહત મળે છે. 250 ગ્રામ ખાંડને 250 ગ્રામ કાંચનારની છાલના પાવડરમાં મિક્ષ કરી મૂકી રાખો. 5-10 ગ્રામ પાવડર સવારે અથવા સાંજે પાણી અથવા દૂધ સાથે પીવો. તે ગાળાના રોગમાં ફાયદાકારક છે. કાંચનારની છાલ નો ઉકાળો બનાવી પીવાથી પેટનું કેન્સર ઠીક થાય છે.
ખાંસી તથા દમની સારવારમાં ત્રણ વખત પર્વતની કળાની છાલનો છાલનો ઉકાળો લેવાથી ઉધરસ અને અસ્થમામાં રાહત મળે છે. જો તમને દુઃખાવો થાય છે તો કાંચનારના ઝાડની છાલ બાળીને તેની રાખથી બાળી નાખવી જોઈએ. આ બ્રશથી સવારે અને રાત્રે ખોરાક ખાધા પછી બ્રશ કરવાથી દાંતના દુઃખાવો પેઢામાંથી લોહી નીકળવાનું બંધ કરે છે.
કાંચનારની છાલ ને પાણીમાં ઉકાળીને તે ઉકાળેલ પાણીને ગાળીને એક બોટલ માં બંધ કરીને રાખી દો. આ પાણી ૫૦-૫૦ મિલીલીટર ની માત્ર માં ગરમ કરીને રોજ ૩ વખત કોગળા કરો. તેનાથી દાંતનો દુઃખાવો, લોહી નીકળવું, પેઢા નો સોજો અને પાયોરિયા દુર થઇ જાય છે. કાંચનારની છાલ નો ઉકાળો બનાવીને દિવસમાં ૨ વખત પીવાથી દસ્ત રોગ માં સારું થાય છે.
લ્યુકોરિયા એ એક રોગ છે જે સ્ત્રીઓને થાય છે. મહિલાઓને આ રોગમાં કાંચનારના થી લાભ મળી શકે છે. લાલ કાંચનારના ફૂલનો પાઉડરનું 1-2 ગ્રામ સેવન કરવાથી લ્યુકોરિયા રોગમાં ફાયદો થાય છે. કાંચનારના મૂળને ચોખાના ધોયેલા પાણીથી પીસી લો, અને ઘા પર બાંધો, તે ઝડપથી ઘાને મટાડે છે.
કાંચનારની છાલ નો ઉકાળો બનાવી પીવાથી પેટનું કેન્સર ઠીક થાય છે. કાંચનારના ફૂલ અથવા પાંદડાના પાવડર (2.5 ગ્રામ) નો ઉકાળો બનાવો, અથવા 20 મીલીની છાલનો ઉકાળો બનાવો, તેમાં ખાંડ નાખો, દિવસમાં ત્રણ વખત તેનું સેવન કરવાથી ઘા માં ફાયદો થાય છે. તેના સેવન પછી દૂધ પીવું જોઈએ. ઘા પર કાંચનારની છાલને વાટીને લગાવવાથી ફાયદો થાય છે.
કાંચનારના મૂળ અને પાંદડાનો ઉકાળો બનાવો. તેમાંથી 10-20 મિલી રોજ પીવો જોઈએ. તેનાથી પેટના કરમિયા મરી જાય છે. કાંચનારની કળીઓમાંથી બનાવેલ 5-10 ગ્રામ ગુલકંદ ખાવાથી કબજિયાત મટે છે. કાંચનારના સુકા ફૂલના 2-5 ગ્રામ પાવડરમાં 2-3 ગ્રામ ખાંડ ભેળવીને ખાવાથી કબજિયાતની સમસ્યામા રાહત મળે છે.
કાંચનારના ફૂલનો ઉકાળો પીવાથી કફમાં રાહત મળે છે. આ ઉકાળોના 20 મિલિલીટર દિવસમાં બે વખત પીવો જોઈએ. કાંચનારની છાલ અથવા ફૂલનો ઉકાળો બનાવો. 10-20 મિલી ઉકાળો ઠંડો કરો અને તેને મધ સાથે ભેળવી દો, દિવસમાં બે વાર તેને પીવો, આ ઉકાળો લોહી સાફ કરે છે.