ડુંગળી ખોરાકનો સ્વાદ બમણો કરે છે. તેના વગર મોટાભાગની વાનગીઓ અધૂરી છે. સ્વાદની સાથે સ્વાસ્થ્યને પણ ડુંગળી ફાયદો કરાવે છે. ડુંગળીનો રસ આરોગ્ય માટે ખૂબ સારો છે. જેથી આપણે આપણા રોજિંદા આહારમાં ડુંગળીનો સમાવેશ કરવો જોઈએ. ડુંગળી પોષકતત્વોનો ભંડાર છે. તેમાં એન્ટીઓક્સિડન્ટ, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, આયર્ન, કોપર, ફોસ્ફરસ ભરપૂર પ્રમાણમાં હોય છે. ડુંગળીના રસનો ઉપયોગ ઘણી તકલીફમાં રાહત મેળવવા થાય છે.
લોહીના વિકારો દૂર કરવા માટે ૫૦ ગ્રામ ડુંગળીના રસમા ૧૦ ગ્રામ ખાંડ અને ૧ ગ્રામ શેકેલ સફેદ જીરુ ભેળવી ને પીવા થી રાહત મળે છે
કબજિયાતની સારવાર માટે દરરોજ એક ડુંગળી ખાવી જરૂરી છે. જો અપચોની ફરિયાદ હોય તો ડુંગળીના નાના ટુકડા કરીને તેમા એક લીબુનો રસ ભેળવીને ભોજનની સાથે આનુ સેવન કરો.
બાળકોને અપચાની સ્થિતિમા ડુંગળીના રસના ત્રણથી ચાર ટીપા ચાટવાથી ફાયદો થાય છે. અતિસારની ઉપચાર માટે ડુંગળીને પીસીને દર્દીની નાભિ પર લગાવો અથવા કપડા પર ફેલાવો અને નાભિ પર બાંધી લો. ડુંગળીનો રસ રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે. ડુંગળીની અંદર એવા તત્વો છે જે રોગો સામે લડવાની આપણી ક્ષમતામાં વધારો કરે છે. ઘણા ડોકટરો એવું પણ માને છે કે ડુંગળીનું નિયમિત સેવન કરવાથી આપણે કેન્સર જેવા મોટા રોગોથી પણ બચી શકીએ છીએ.
ઘણા લોકોને વાળ સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓ હોય છે જેમ કે વાળ ખરવું, શુષ્કતા વગેરે. આ બધી સમસ્યાઓ દૂર કરવા માટે ડુંગળી ખૂબ અસરકારક છે. ડુંગળીના રસ સાથે વાળની મૂળમાં સીબુમની યોગ્ય માત્રા રહે છે. જેના કારણે આપણા વાળ મજબૂત રહે છે અને ચમકતા આવે છે. આ સિવાય જો તમે વાળ ખોવાઈ રહ્યા છો તો ડુંગળીનો રસ પીવાથી ફાયદો થાય છે. ઘણા લોકો વાળમાં ડુંગળીનો રસ લગાવવાની ભલામણ પણ કરે છે.અને વાળ ચળકતા થાય છે.
બ્લડપ્રેશર ઓછું થવું સારું માનવામાં આવતું નથી. બ્લડ પ્રેશરના વધઘટને લીધે, આપણે ઘણી મોટી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. તેથી બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ માટે ડુંગળીનું સેવન ખૂબ ફાયદાકારક છે. ડુંગળીની અંદર મેગ્નેશિયમ તત્વ હોય છે જે બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદગાર છે.
ડુંગળીના રસના ફાયદા કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રણમાં રાખે છે અને આપણને હૃદયરોગથી બચાવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે ડુંગળીના નિયમિત સેવનથી તમારા શરીરમાં કોલેસ્ટરોલનું પ્રમાણ વધતું નથી અને તમે વધુ ફિટ રહેશો. પાચક સિસ્ટમની આપણા શરીરમાં વિશેષ ભૂમિકા હોય છે. જો પાચક તંત્રમાં કોઈ ખલેલ છે, તો પછી ખોરાક પેટમાં અને પિત્તાશયમાં પચાવી શકતું નથી અને પેટને લગતી રોગો આપણને ઘેરી લે છે. પરંતુ તે જ સમયે જો ડુંગળીનો ઉપયોગ ખોરાકમાં કરવામાં આવે તો તે માત્ર ખોરાકનો સ્વાદ જ બમણો નહીં થાય, પણ આપણી પાચક શક્તિ પણ સ્વસ્થ રહેશે.
જો કોઈ વ્યક્તિનું શરીર અગ્નિથી બળી જાય છે, તો તે દાઝેલા પર મલમનું કામ પણ કરે છે. જો ડુંગળી નો રસ કરીને તેને દાજેલી જગ્યાએ લગાવવામાં આવે, તો દાજેલું તરત જ મટી જશે અને ડાઘ પણ ઓછા થઈ જશે. ડુંગળી શરદી અને ફ્લૂને પણ મટાડે છે. ફક્ત ડુંગળીને સૂંઘવાથી શરદી મટે છે. આ સિવાય તેના રસના માલિશ કરવાથી સંધિવાના દુખાવામાં પણ ફાયદો થાય છે.
શરીરને રોગોથી બચાવવાની સાથે ત્વચાની સફાઈમાં પણ ડુંગળીનો ઉપયોગ ફાયદાકારક છે. આ માટે ડુંગળીનો રસ અને એપલ વિનેગર સમાન માત્રામાં મિક્સ કરી રોજ ત્વચા પર લગાવો. તેનાથી ત્વચાનું PH સંતુલિત રહે છે. મધમાખી કરડવાથી થતા દુ:ખાવામાં રાહત મેળવવા ડુંગળીનો રસ લગાવી શકાય છે. તે દુ:ખાવો ઓછો કરવાની સાથે ડંખને પણ સરળતાથી દૂર કરે છે.
જો કોલેરામા ઉલટી અને ઝાડા થાય ત્યારે કલાકે-કલાકે ડુંગળીના રસમાં થોડુ મીઠુ નાખી પીવાથી દર્દીને રાહત મળે છે. દર ૧૫-૧૫ મિનિટ પછી ડુંગળીના રસના ૧૦ ટીપા અથવા ૧૦-૧૦ મિનિટ પછી ડુંગળી અને ફુદીનાનો એક ચમચી રસ પીવાથી કોલેરાના રોગમા રાહત થાય છે.
બાર ગ્રામ ડુંગળીના ટુકડા એક લીટર પાણીમા નાંખો અને ઉકાળો બનાવી તેને દિવસમા ત્રણવાર નિયમિત પીવાથી પેશાબની સમસ્યા દૂર થાય છે. આનાથી પેશાબ ખુલીને આવે છે. ડુંગળી કમળાના નિદાનમા પણ મદદગાર છે. આ માટે આમળાના આકારની અડધો કિલો ડુંગળી કાપીને સરકોમા નાંખો તેમા થોડુ મીઠું અને મરી ઉમેરો. રોજ સવારે અને સાંજે એક ડુંગળી ખાવાથી કમળો મટે છે. કાનમા દુ:ખાવો થતો હોય કે સોજો આવી જતો હોય તો ડુંગળી અને અળસીના રસના કાનમા બે ટીપા નાખવાથી રાહત મળે છે. ડુંગળીને બારીક પીસીને પગના તળિયા પર લગાવવાથી હીટ સ્ટ્રોકથી થતા માથાના દુખાવામા રાહત મળે છે.